Duits / Oostenrijks / Zwitsers | weetjes D/A/CH

Eten en drinken

Restaurant:

• Als er in het Duits gesproken wordt over een deftige Küche, dan heeft dat niets met chic te maken. Het betekent dat je er een zeer stevige maaltijd kunt krijgen.
  
  
• Een bord met Gutbürgerliche Küche bij een restaurant betekent dat je er traditionele Duitse gerechten op het menu staan: Schnitzel, Schweinbraten, Klöße e.d. maar er kunnen ook 'moderne' maaltijden in de aanbieding zijn.
  
  

Duitse gerechten:

• Duitslands beroemdste worst is de Currywurst.
  Toch wordt die veel minder gegeten dan snack, nr. 1, Döner Kebab. Döner Kebab werd door een Duitse Turk uitgevonden.
• In de buurt van Keulen kun je op veel menukaarten de halve Hahn vinden. Verwacht geen kip. Wie halve Hahn bestelt, krijgt roggebroodje met kaas.
  
  
• Eisbein is geen toetje, maar een stevige en ook wel wat vette varkenskluif.

 

Bier:

• Op etiketten van Duits bier staat vaak dat het volgens het Reinheitsgebot van 1516 is gebrouwen. Dat betekent dat er alleen graan, water en hop is gebruikt bij het brouwproces.
  
  
• In Duitsland bestel je ein Bier en niet ein Pils, want Pilsener is een biersoort uit Tsjechië.
  
  
• Bier van de tap: In Duitsland is de druk op het vat veel lager dan bij ons. Daardoor neemt het tappen van een glas bier zo’n 7 minuten in beslag.

Taart:
Met name in Zuid-Duitsland zijn de volgende taarten erg bekend.

• Sachertorte is een chocoladetaart, origineel van de Konditorei Sacher in Wenen. Maar ook bij concurrent Dehmel is de taart meer dan goed.
  
  
• Daarnaast heb je de Schwarzwälder Kirschtorte (met wilde kersen).

 

Vakantie

Een van de meest bijzondere plekken in Duitsland is de Zugspitze. De Zugspitze is Duitslands hoogste berg (ongeveer 3.000 meter). Op de top daarvan zijn een restaurant, een museum en Duitslands hoogste kerk.

 

Ook Duitsland heeft zijn Waddeneilanden. Het zijn o.a. Spiekeroog en Langeoog. Het woord oog betekent eiland en is ook in het Nederlandse Schiermonnikoog te vinden.

 

Het Ruhrgebied is in enkele tientallen jaren veranderd van een wat smoezelig industriegebied tot een aantrekkelijke vakantiebestemming. Toeristische trekpleisters zijn nu vooral de industriële monumenten, zoals de mijn Zollverein in Essen.

 

Duitsland heeft zeer veel toeristische routes. Tot de bekendste horen de Märchenstraße (in nauwe relatie tot de gebroeders Grimm) en de Straße der Romanik. Aan de laatste ligt de beroemde Naumburger Dom.

 

Een bijzonder Duits eiland is Helgoland. Het ligt 70 kilometer van de kust, is maar 1,7 km2 groot en telt 1.650 inwoners. Onder andere door de rode rotskust (tot 61 m hoog) is het een geliefde toeristische bestemming.

 

 

Taal

In het noorden van Duitsland heeft men voor dezelfde zaken vaak andere namen dan in het zuiden.

• die Fleischerei (slager) in het noorden is in het zuiden die Metzgerei.
• Samstag (zaterdag) in het noorden is in het zuiden meestal Sonnabend.

 

In Beieren en in Oostenrijk wordt men heel vaak gegroet met "Grüß Gott" in plaats van met "Guten Morgen" of "Guten Tag". Eigenlijk is "Grüß Gott" een afkorting van "Grüße dich Gott", wat betekent: God moge je zegenen.

 

Net als het Nederlands kent het Duits het woord Heimweh. Maar het Duits heeft ook een woord voor het tegenovergestelde, namelijk Fernweh. Het is het verlangen naar verre landen, met name in Zuid-Europa.

 

Ook voor Duitsers is het soms lastig woorden die in het Duits en het Nederlands op elkaar lijken goed te vertalen. Zo plaatste een bakker in de grensstreek een bordje bij de gebakjes die in Duitsland Teilchen heten, met daarop het Nederlandse woord ‘deeltjes’.

 

 

Boodschappen doen

Anders dan in Nederland maken de grote Duitse boekhandels vaak een zeer gastvrije indruk. Geen personeelslid zal het je kwalijk nemen als je daar op de zeer geriefelijke banken rustig een uur of wat in de boeken uit hun kast gaat zitten lezen.

 

Duitsland heeft meer dan 100 soorten brood. Een goede bakkerij heeft dan ook een veel grotere variëteit dan in Nederland. Veel soorten brood zijn ‘stevig’, zoals bijvoorbeeld de Pumpernickel, een soort roggebrood uit Westfalen.

Duitse winkels bieden vaak de mogelijkheid om onnodige verpakkingen van allerlei producten al aan de toonbank te laten verwijderen. Het teveel aan papier, plastic e.d. kan dan in de winkel achterblijven. Voor drankjes in blik moet ok statiegeld worden betaald.

 

Ook in Duitsland zijn er ,natuurlijk minder dan vroeger, de buurtwinkeltjes op de hoek. Ze worden liefdevol Tante-Emma-Laden genoemd.

 

 

Winkeltijden: 
Tot een aantal jaren geleden waren de winkels in Duitsland op zaterdagmiddag gesloten. Sinds de wet is verruimd, kun je in de grote steden op die dag tot acht uur ’s avonds winkelen.

 

In veel dorpen vind je geen supermarkt meer in het centrum. Deze zaken zijn vaak gecentreerd aan de rand van het dorp. Daar vind je in het algemeen supermarkten van diverse ketens bij elkaar: Edeka, Lidl, Sparkauf, Aldi, enzovoort. Ook deze zijn in het algemeen op zaterdag tot acht uur 's avonds open.

 

 

Statiegeld: 
Meer dan in Nederland wordt in Duitsland statiegeld geheven op verpakkingen. In het algemeen kun je ook blikjes terugbrengen naar de supermarkt tegen teruggave van wat kleingeld.

 

 

Diversen

Kranten:
Duitsland heeft naast de schreeuwerige boulevardpers ('Bild-Zeitung') een aantal zeer gedegen en serieuze kranten. Het zijn vaak regionale kranten met een landelijke spreiding, zoals bijvoorbeeld 'Die Süddeutsche Zeitung', 'Die Frankfurter Allgemeine' en 'Die Frankfurter Rundschau.'

 

Gezondheidszorg:

Wie Duitse televisie kijkt, merkt al snel op dat er ontzettend veel reclame gemaakt wordt voor spierpijnmiddeltjes, verkoudheid en dergelijke. Voor 'Risiken und Nebenwirkungen' dien je contact op te nemen met de huisarts of apotheker. Huisartsen en 'Apotheken' zijn er dan ook ontzettend veel in Duitsland. Ook is het gewoon dat de Duitsers zonder verwijsbrief naar de specialist gaan.

Jonge Duitse vrouwen die in Nederland komen wonen, zijn verbaasd over de geringe gynaecologische zorg. Zij zijn gewend dat ze twee keer per jaar in- en uitwendig door de gynaecoloog onderzocht worden, als voorzorg. Bevallingen vinden in Duitsland gewoonlijk in het ziekenhuis plaats, thuisbevallingen komen vrijwel niet voor.

 

Sociaal stelsel

De kinderbijslag (das Kindergeld) is aanzienlijk hoger dan in Nederland. Er is echter een inkomensgrens( http://www.verhuis.de/start/sublevel2/kindergeld.html).

 

Sinds 1 augustus 2013 kan voor elk kind vanaf 1 jaar een plek in de opvang geëist worden. In West-Duitsland zijn 27,5 % van alle kinderen dagelijks in de kinderopvang, in Oost-Duitsland zelfs 52% (in de DDR was dat bijna 100%).

 

De bijstand (die Sozialhilfe, tegenwoordig: Hartz IV, vernoemd naar de bedenker) is zeer veel lager dan in Nederland (http://duitslandinstituut.nl/naslagwerk/249/hartz-iv).

 

School

De basisschool duurt 4 jaar (6-10) in Berlijn echter 6 jaar (6-12).

Het schoolsysteem kent 3 soorten algemeen vormend voortgezet onderwijs:

die Hauptschule, die Realschule, das Gymnasium. Deze zijn globaal te vergelijken met vmbo-t (vroeger mavo), havo en het vwo.

Daarnaast bestaat in enkele deelstaten de Gesamtschule, waarin de leerlingen tot de 10e klas (NL: 4e klas) gezamenlijk les krijgen.

 

De Hauptschule is met name bedoeld voor leerlingen die een praktische beroepsopleiding (vergelijkbaar met niveau mbo 2 in Nederland) willen kiezen.

 

De Realschule dient leerlingen deels voor te bereiden op beroepsopleidingen die toegang tot beroepen geven zoals de opleidingen op mbo 3 en 4 in Nederland.

 

De beroepsopleiding in Duitsland vindt nog steeds overwegend in het leerlingstelsel plaats (duale Berufsausbildung). Der 'Azubi' resp. 'Lehrling' werkt onder begeleiding 4 dagen/week in een opleidingsbedrijf en gaat 1 dag/week naar de Berufsschule voor de theorievakken en Duits en Engels.

of exacte vakken. Het diploma heet 'das Abitur' en geeft toegang tot academische studies. Het is niet ongebruikelijk dat de meeste leerlingen van een klas een cijfergemiddelde van tussen 1 en 2 hebben.

 

De Waldorfschule komt overeen met de Nederlandse 'Vrije School'. Het pedagogisch concept is ontwikkeld door Rudolf Steiner en de eerste school is in 1919 opgericht. Een sigarettenfabrikant (Waldorf)vroeg Steiner om een school voor de arbeiders van de fabriek te ontwikkelen.

 

Cijfers

Schoolcijfers gaan van 1 tot 6:

1=sehr gut, 2=gut, 3=befriedigend, 4=ausreichend, 5=mangelhaft, 6=ungenügend.

Oostenrijk telt van 1 (sehr gut) tot 5 (nicht genügend).

In Zwitserland is het precies andersom als in het Duitse en Oostenrijkse systeem: van 6 (sehr gut) tot 1 (sehr schlecht).

 

Autorijden in Duitsland:

Duitsland is het enige Europese land zonder Tempolimit. Als er geen bord met 100 of 120 staat, mag je op de Autobahn zo hard als je wilt. Daar zit echter een maar aan: als een racer bij een ongeluk betrokken raakt, is hij –ook al is het ongeluk niet zijn schuld- verantwoordelijk voor het gebeurde.

Het Duitse automerk Audi betekent 'Luister!' Toen de oprichter van een autofabriek met de naam August Horch na een ruzie de auto's in zijn nieuwe fabriek niet meer Horch mocht noemen, werd de naam eenvoudigweg in het Latijn vertaald.

 

De eerste Volkswagens werden in het Derde Rijk geproduceerd. De naam werd gekozen omdat het de bedoeling was dat alle Duitsers er een ter beschikking zouden krijgen. Helaas gooide de oorlog ook hier roet in het eten.

 

In het logo van BMW is nog goed te zien dat de fabriek vroeger vliegtuigen produceerde. De cirkel met de twee witte en blauwe vlakken symboliseert een propeller die ronddraait in de blauwe lucht.